Toen ik vorig jaar mijn fotoalbum van mijn reis door China doorbladerde (je moet toch wat, als reizen niet mogelijk is vanwege de COVID maatregelen), kwam ik enkele foto's tegen. Foto's die een tijdje in het achterhoofd zijn blijven hangen, en me uiteindelijk inspireerden voor deze post.
Inspiratie die een tijdje afwezig is geweest, omdat er soms onverwachte dingen gebeuren in het leven die tijd en energie slurpen.
Hoog tijd nu om weer eens een blogpost te schrijven waarin twee dingen waarvan ik geniet (reizen en alles rondom klei) gecombineerd worden.
In dit geval: een prachtige muur in China, gedecoreerd met bijzondere, driedimensionale tegels.
Om te bewonderen: de draken van de Drakenmuur in de Verboden Stad!
Het doel van een muur voor de ingang
In traditionele Chinese huizen kan je door de poort vaak niet direct naar binnen kijken. In plaats daarvan kijk je op een muur. Dit is een zogenoemde “screen wall”, wat ik maar vertaal als afscherm muur.
Over het doel van deze muur heb ik een mooi verhaal teruggevonden.
In het verre verleden zouden bewoners van een huis willen hebben voorkomen dat ronddwalende geesten/zielen een kijkje kwamen nemen in huizen. Deze geesten zouden zonder meer een gruwelijke, schrikwekkende verschijning zijn. Iets wat bewoners liever buiten hun huis hielden. Maar hoe deden ze dat?
Door een muur voor de ingang te plaatsen (in plaats van een hek waar je doorheen kon kijken), zouden deze ronddolende geesten zichzelf zien, en daarbij zo ontzettend schrikken van hun eigen spiegelbeeld dat ze hierdoor weggejaagd zouden worden!
Een verhaal met flink wat fantasie lijkt me. Hoe dat precies zou werken met een muur die vaak van bakstenen was gemaakt (of misschien wel bamboe), dat wordt er niet bij verteld. Een spiegelend oppervlak lijkt ver te zoeken....
Moeten we misschien achter dit mooie verhaal een ander stukje wijsheid zoeken: Kijk eerst eens naar jezelf (je eigen balk) voordat je naar (de splinter van) een ander kijkt?
De saaie realiteit zal waarschijnlijk zijn dat men niet wilde dat vreemdelingen zomaar naar binnen konden gluren. Een soort van permanent gordijn dus. Een "gewoon" gordijn lijkt mij ook effectief, maar dan hadden we toch iets gemist...
Ik dacht bij een bezoek aan de Verboden Stad dat men daar wel voldoende andere maatregelen had getroffen om (de blikken van) vreemdelingen buiten de deur te houden. Het werd niet voor niets de Verboden Stad genoemd toch?
Maar tot mijn verrassing is ook daar een (zeer bijzondere) afscherm muur te vinden!
De Drakenmuur!
Deze drakenmuur is gebouwd rond 1773, tijdens de heerschappij door de Keizer Qianlong die in de Qing Dynastie heerste. De muur is ruim 20 meter lang, en zo'n 3,5 tot 5 meter hoog.
Op de muur zijn 9 kleurrijke draken afgebeeld. Nu hoeft dat op zich niet zo bijzonder te zijn, maar voor een klei liefhebber zijn de tegels waarmee de draken zijn afgebeeld wel wat extra aandacht waard!
Het gaat namelijk niet om wat simpele, platte tegels waarop een draak geschilderd is, maar om tegels in reliëf waardoor de draken bijna in 3D gemaakt zijn. En datzelfde is gedaan om de omgeving rondom de draken uit te beelden. Iedere tegel lijkt maatwerk te zijn, waarbij iedere tegel naadloos moet aansluiten op de overige tegels, als onderdeel van een enorme tegelmuur.
Wat zal het maken van deze tegels een werk zijn geweest!
Samen met de gebruikte kleuren geeft dit ook nu nog een ontzettend levendig effect. Het is niet zo moeilijk je de reactie voor te stellen die deze muur zal hebben opgeroepen bij vreemdelingen lang geleden, die een muur zagen met draken die bijna echt leken te zijn....
Dat de muur geheel is betegeld met dergelijke kleurrijke, gedetailleerde tegels, en 9 draken toont, geeft wel aan wat voor pracht en praal te vinden was in de Verboden Stad. Ook deze muur moest uitstralen hoe belangrijk de keizerlijke familie was toendertijd.
Een echt kunstwerk, en ik heb er volop van staan te genieten.
Waarom draken op de muur?
In de Chinese cultuur hebben draken een hoge status, en staan ook voor geluk en voorspoed. Goed om dat in het achterhoofd te houden, want dat is toch iets anders dan een vuurspuwend wezen waar ik zelf in eerste instantie aan denk bij een draak.
Vanwege die hoge status gebruikte de Keizer vaak een draak als symbool om zijn keizerlijke macht te benadrukken.
Nu zie je natuurlijk enorm veel drakenafbeeldingen in China. Het loont daarom de moeite om goed op te letten hoeveel klauwen een afgebeelde draak heeft.
- Draken met 3 klauwen mochten ook door het gewone volk afgebeeld worden.
- Draken met 5 klauwen (en vaak ook 2 hoorns) waren echter specifiek voorbehouden aan de keizer!
Van wat ik hierover heb gelezen zou het bijvoorbeeld strafbaar zijn geweest om kleding te dragen met daarop draken met 5 klauwen afgebeeld stonden, al helemaal als het een gele/goudkleurige draak betrof. Alleen de keizer mocht een dergelijk gewaad dragen.
Ik heb niet van alle individuele draken een aparte foto gemaakt, maar voor zover ik op mijn foto's kan zien hebben de draken 5 klauwen, en ook 2 hoorns.
Waarom 9 draken?
Op de muur zijn 8 draken van de zijkant afgebeeld, en de centrale draak is van vooraf afgebeeld.
In mijn zoektocht naar waarom er nu precies 9 draken zijn afgebeeld (ja, soms ben ik een nieuwsgierig mens) heb ik het volgende gelezen. Of dit echt betrouwbaar is weet ik niet, maar het zou een verklaring kunnen zijn.
- Het getal 9 is een geluksgetal zijn in de Chinese cultuur. Het teken voor het getal 9 lijkt schijnbaar erg op het teken voor langdurig of eeuwigheid.
- Ook zou het getal 9 associaties met de hemel kennen, waarbij de hemel 9 niveaus heeft.
- Verder worden getallen ook wel geassocieerd met yin en yang, waarbij even getal “yin” zouden zijn, en oneven getallen “yang”. Yin staat in het algemeen voor vrouwelijkheid, en Yang voor mannelijkheid. Omdat 9 het grootste oneven nummer van 1 cijfer is (in Arabische cijfers), zou dit staan voor ultieme mannelijkheid. Ik vind het wat gek om van Arabische cijfers uit te gaan hierbij (volgens wat ik heb gelezen tel je in het Chinees t/m 10, en de getallen daarna zijn een combinatie).
Al met al werd het getal 9 ook wel als “het getal van de keizer” gezien. En zou om die reden veelvuldig zijn gebruikt in de Verboden Stad, niet alleen voor het aantal draken op deze muur.
Waarom deze kleur voor de draken?
Voor diegenen die mijn eerdere blogpost over de betekenis van de kleuren in de Chinese daken hebben gelezen zal het geen verrassing zijn dat deze centrale draak geel/goud van kleur is. Geel/goud is de keizerlijke kleur tijdens de Qing dynastie.
Maar wat me opvalt is dat de overige draken deels in andere kleuren zijn afgebeeld, namelijk blauw, paars en wit.
Op wikipdia heb ik teruggevonden dat Chinese geleerden tijdens de oudere Song dynastie vijf 5 gekleurde draken als “koningsdraken” hebben benoemd/ingedeeld.
Ik vraag mijzelf af of de gekleurde draken op de drakenmuur naar deze indeling verwijzen, maar heb daar geen betrouwbare informatie over gevonden. Zelf lijkt me dit wel logisch, als je naar de beschrijving kijkt.
-
De Gele draak zou een koningsdraak zijn die positief tegenover het inwilligen van verzoeken zou staan.
-
De Azuren draak (mogelijk de blauwe draak op de muur?) zou een zeer meedogende koningsdraak zijn.
-
De Vermiljoen draak (mogelijk de paarse draak op de muur?) zou veel zegeningen uitdelen.
-
De Witte draak staat voor een nette, deugdzame koningsdraak.
-
De zwarte draak houdt zich op in de diepe, geheimzinnige wateren.
Voor de zwarte draak zijn dus geen duidelijk positieve eigenschappen benoemd. Zou dit de reden zijn dat er geen zwarte draken op de muur zijn afgebeeld?
Verder werd gedacht dat draken veelal een connectie met water hadden, en werden draken ook wel als heren van het water (in allerlei vormen) beschouwd.
Iets wat terug lijkt te komen op de 9-draken muur, aangezien er duidelijk golfmotieven zichtbaar zijn en de achtergrond kleur ook naar water verwijst (blauw/turquoise/groen).
Een bijzonder weetje
Als klei liefhebber weet ik wel dat het maken en stoken van werkstukken niet altijd precies loopt zoals gepland. In het verre verleden ook geen computergestuurde elektrische ovens.
Ook bij de tegels voor de drakenmuur is er iets niet helemaal goed gegaan.
Kijk nog maar eens goed naar deze foto. Zie je het, of is de gekozen oplossing zo goed dat het niet opvalt?
Ik kan me zo voorstellen dat de paniek goed toesloeg toen de makers ontdekten dat er een stukje draak ontbrak. Maar gelukkig is men met een creatieve oplossing gekomen: het ontbrekende stukje van hout maken en op de muur bevestigen....
Ik hoop dat jullie ook zo genieten van deze prachtige tegels!
De tegels inspireerden mij ook om eens wat meer naar de Nederlandse tegel te kijken, maar daarover een andere keer meer.
Reactie plaatsen
Reacties
Wat een geweldig mooi blog heb je gemaakt. Heel leerzaam en zo goed geschreven. Top gedaan en heel erg bedankt!