Iedereen die met klei werkt en zelf een oven heeft loopt er uiteindelijk een keer tegen aan. Na jaren werkstukken stoken kan de oven wel een keer een opknapbeurt gebruiken. Dat was ook het geval voor de oven in ons atelier.
Onze keramiekoven is een elektrische bovenlader oven met een inhoud van 50 liter. Deze keramiekoven kan nog gewoon op netstroom worden aangesloten.
Toen de monteur aan het werk ging met onze keramiekoven heb ik zo goed mogelijk meegekeken.
Dit was een uitgelezen kans om te zien hoe een elektrische keramiekoven eigenlijk in elkaar steekt!
Omdat ik vast niet de enige ben die dit nog niet eerder heeft gezien een blogpost over het onderhoud van onze keramiekoven.
Oven onderhoud – Zelf doen of laten doen?
Voor ons atelier was het op voorhand al duidelijk: het onderhoud van een keramiekoven is geen klus die we zelf willen uitvoeren.
Met de oven willen we geen enkel risico nemen. Een keramiekoven stook je toch tot hoge temperaturen en ons atelier zit in een ouder pand...
Daarbij hebben we weinig tot geen kennis van de technische werking van een elektrische keramiekoven. Mijn ervaring is met het programmeren van de stookcomputer... Als het goed is doet de oven na het inprogrammeren dan gewoon wat ie moet doen.
Het enige wat ik wel wist is dat spiralen met zorg behandeld en geplaatst moeten worden.
Zoals zichtbaar op de foto waren sommige spiralen los komen te liggen en uit de richel geraakt waar ze normaliter in liggen. Daar was ik niet helemaal gerust op.
Waar kan je terecht voor het onderhoud van een keramiekoven?
Vaak bieden de bedrijven die keramiekovens bouwen ook het onderhoud hiervan aan. Aangezien wij een oven van Keramikos hebben, was de 1e gedachte contact zoeken met Keramikos, maar voor ons is Haarlem niet naast de deur. Bovendien wilden we graag dat de oven in ons atelier werd opgeknapt.
Uiteindelijk zijn we uitgekomen bij Westeneng Ovenbouw B.V, een bedrijf dat dichter bij ons in de buurt zit en op onze locatie de oven kon komen opknappen op een moment dat het ons ook uitkwam. Dit bedrijf bleek ervaring te hebben met verschillende merken ovens, de communicatie verliep prima en de monteur had een uitgebreide kennis van keramiekovens en het stoken daarmee.
Niet alleen was hij zo aardig om op uiterst vriendelijke wijze te dulden dat ik hem “op de vingers keek”, hij heeft mij tijdens zijn werk ook veel uitleg te geven over de werking van de oven. Ook over klei, het stoken en de bediening van onze stookcomputer kon hij het nodige vertellen.
Waar bestaat het onderhoud uit?
In ons geval heeft het onderhoud bestaan uit:
- Het vervangen van de spiralen en het relais,
- Het bijwerken van de bodem van de oven.
Spiralen
Wij hadden vooraf 3 redenen om de spiralen te laten vervangen:
-
Hoewel onze spiralen er op zich nog redelijk uitzagen waren ze naar mijn weten (minimaal) ruim 7 jaar oud.
-
Meestal lees ik uit de stookcomputer af hoeveel energie een stook heeft verbruikt. Daar was duidelijk een stijgende lijn in te zien.
-
Als laatste zagen we bij de hogere glazuurstook af en toe ook glazuurfouten die misschien te maken konden hebben met hoe snel/goed de oven warm werd.
In het kader van 'better safe than sorry' was de combinatie van bovenstaande punten reden genoeg om tot ovenonderhoud over te gaan.
Als de oven kapot gaat of niet naar behoren meer opwarmt dan raakt dat niet alleen mijn eigen werkstukken, maar ook de werkstukken van de andere atelierdeelnemers. Met meerdere deelnemers kan het werk zich ook aardig opstapelen als er niet gebakken kan worden.
Niet leuk voor mij en niet leuk voor de overige deelnemers. Wij willen dus niet pas de keramiekoven onderhouden als deze niet meer goed werkt, maar juist preventief onderhoud (laten) plegen zodat onze oven goed blijft werken.
Relais
Wordt eigenlijk standaard vervangen bij het vervangen van de spiralen zoals ik heb begrepen.
Geen overbodige luxe toen ik het oude relais overhandigd kreeg. Aan de binnenkant van het plastic omhulsel zat een aardige laag bruine aanslag door het gebruik. Het was duidelijk dat dit relais geen oneindige levensduur meer had.
Bodem van de keramiekoven
Misschien niet “standaard” qua onderhoud, maar wij wilden graag dat de bodem van onze keramiekoven bijgewerkt zou worden. Dit had 2 redenen:
a) Glazuur ongelukken uit het verleden waarbij toch wat glazuur op de bodem terecht was gekomen (langs de rand van de onderste ovenplaat). We hadden niet door dat deze glazuurdruppels verder in de bodem konden branden bij volgende stoken. Uiteindelijk heb ik de ergste druppels weggehaald, maar daardoor zaten er wel een aantal putten in de bodem. Op zich geen ramp, maar dat was niet het enige.
b) Wij zagen in onze oven dat de staanders onder de onderste ovenplaat iedere keer verder “wegzakten” in de ovenstenen van de bodem. Omdat we de staanders al regelmatig verplaatst hadden zaten er overal verdiepte kringen in de bodem. Dit maakt dat de staanders niet altijd even goed en stabiel op de bodem kunnen staan op termijn. De ovenstenen moeten wel behoorlijk zacht zijn dat dit kan gebeuren!?
De vraag was dan ook of de bodem bijgewerkt kon worden zodat deze weer enigszins egaal was. Liefst natuurlijk met iets dat iets harder was dan de ovenstenen, zodat we geen last meer zouden hebben van “wegzakkende” staanders.
Stappen in het onderhoud van de keramiekoven
Losmaken van de kap van de oven
Voor mij als leek ging er een wereld open toen de kap van de oven was losgemaakt en opzij werd geschoven.
Dus dat zit er achter die kap, en daarom zitten al die ventilatiegaatjes in de kap!
Het relais zat niet meer op zijn plek maar lag op de bodem van de kap. Gelukkig voor ons was de verbinding tussen de spiralen en het relais nog wel in orde, anders hadden we al eerder stookproblemen gehad.
Verwijderen van het relais en de spiralen
Onze spiralen waren fysiek nog niet helemaal kapot, in de zin van echt doorgebroken of iets dergelijks. Als het elektra verbruik niet duidelijk was gestegen hadden de spiralen mogelijk nog wat langer meegekund gaf de monteur eerlijk aan. Maar vanwege het stijgende elektra verbruik zijn de spiralen uiteindelijk wel vervangen.
De oude spiralen waren met een enorme hoeveelheid krammen vastgezet. Mogelijk speelt hier het idee van zoveel monteurs, zoveel meningen, maar volgens deze monteur waren zoveel krammen niet daadwerkelijk nodig. Hij heeft dan ook minder krammen gebruikt bij het plaatsen van de nieuwe spiralen.
De oude krammen hebben we op zijn aanraden gehouden. Deze zijn nog prima bruikbaar. Mocht er na verloop van tijd toch sprake zijn van een spiraal die te los in de richel komt te liggen dan kunnen we zelf alsnog een kram aanbrengen. Dat lijkt iets was ons zelf moet lukken na zijn uitleg hoe dit te doen. Tot nu toe is het niet nodig geweest.
Aanbrengen van nieuwe spiralen en relais en deze met elkaar verbinden
Volgens mij is dit een van de lastigere stappen, hier moet je goed weten wat je doet.
Als eerste moeten alle spiralen tot de juiste maat worden uitgerekt (zeker ook niet te lang, en eenmaal uitgerekt maak je ze niet even snel weer korter).
Eenmaal aangebracht moeten alle spiralen veilig en op de juiste manier met elkaar verbonden worden, en met het nieuwe relais. Zonder dat geen werkende oven!
De monteur had duidelijk ervaring hiermee, en zijn eigen trucjes om dit makkelijk en goed voor elkaar te krijgen.
Ovenkap vastzetten
Het is even opletten dat je hierbij geen draden ergens tussen klemt, maar de monteur had het werk netjes gedaan waardoor dit simpel was. Schroeven er weer in en klaar was het!
Bodem van de oven aansmeren
Als laatste heeft de monteur de bodem van onze keramiekoven aangesmeerd. Helaas ben ik vergeten wat hij hiervoor nu precies gebruikt heeft.
Natuurlijk was de bodem hierdoor nat en moest deze eerst drogen. Uiteindelijk is de nieuw aangesmeerde bodem toch op veel plekken licht gebarsten. Mogelijk hadden we de eerste keren langzamer moeten opstoken? Gelukkig zijn het geen diepe barsten, en is de bodem voldoende egaal gebleven om de staanders gewoon stevig neer te kunnen zetten.
Daarbij zakken de staanders niet langer weg in de bodem, de aangesmeerde laag is een stuk harder dan de ovenstenen van de bodem. Een hele opluchting!
Ik heb laatst voorzichtig de stofzuiger over de bodem gehaald om wat gruis en stukjes van een gebarsten schaaltje (bisquitstook) weg te zuigen. Ik was bang dat bij de barstjes stukjes van de bodem zouden afbreken/loslaten hierbij, maar dat gebeurde niet.
Al met al was het voor mij een leerzame onderhoudsbeurt. Ik vond het heel verhelderend om wat meer te weten te komen en van dichtbij te zien hoe een elektrische keramiekoven technisch in elkaar steekt met spiralen, relais etc.
Gelukkig is de verwachting wel dat we nu weer een heel aantal jaren toe kunnen met onze keramiekoven!
Reactie plaatsen
Reacties
kunt u mij vertellen wat een onderhoudsbeurt ongeveer kost en daarbij ook de spiralen vervangen?
Bedankt voor je uitgebreide beschrijving van de onderhoudsbeurt. Ik overweeg om een oven te gaan kopen en ben ook aan het onderzoeken wat er na de aankoop nog komt kijken. Klopt het dat jij na 8 jaar deze onderhoudsbeurt hebt gegeven? Wat waren de kosten daarvan?
Zou dit graag willen weten. Hart groet,Jennie