Werken met klei kan een hoop troep geven, zeker als je op de draaischijf werkt. Wat te doen met kleiwater en kleislib dat resulteert na een avondje draaien (en schoonmaken van de draaischijf voor de volgende deelnemer)?
Gewoon door de wasbak wegspoelen is geen optie, de afvoerpijp zou binnen de kortste keren volledig geblokkeerd raken.
In deze blogpost deel ik hoe wij dit voor het atelier hebben opgelost.
Er zijn vele oplossingen voorhanden om kleiwater op te vangen, iedere situatie is weer anders. Aangezien wij met een gedeeld atelier werken gaat het om kleiwater van de hele groep. Dat is wat anders dan als je bijvoorbeeld een privé atelier hebt.
Onze oplossing
Laat ik om te beginnen toegeven dat we een redelijk “primitieve” oplossing hebben. Maar: het functioneert goed, en dat is wat belangrijk is!
Waar werken we dan mee?
- Het vriendelijke verzoek aan alle deelnemers om niet meer water te gebruiken dan nodig
- Waterton
- Reserve opvangbak
- Splitsingsstuk op de kraan
- Tuinslang
- Emmer van gips
De waterton
In ons atelier gaat deze al heel lang mee. Het is een grote plastic ton van hard plastic met 2 handvatten. Idealiter zou de ton een geheel vlakke bodem hebben (makkelijker leeg te schrapen), maar de kleine richel die in de bodem zit is geen groot probleem. Door de vele gebruiksjaren zit de ton vol met gebruikssporen, maar functioneert nog steeds prima.
De ton staat tegenwoordig op een oud ladekastje. Vroeger stond hij op een tafeltje, maar dat hebben we veranderd. Waarom de loze ruimte onder de tafel niet gebruiken als opbergruimte in een niet al te groot atelier? Vandaar dat we nu een ladekastje hebben staan. Voordeel is dat we een oude krat onder de wastafel weg hebben kunnen halen.
De ton staat op hoogte om 2 redenen:
- Het is fijn om niet continu te moeten bukken om iets te moeten afspoelen
- De ton moet hoger staan dan de afvoer van de aanwezige wasbak
Water toevoer
De waterbak staat dicht bij de wasbak. Met behulp van een splitsingsstuk op de kraan hebben we de watertoevoer verdeeld en water naar de waterton gerealiseerd via een stukje tuinslang met daarop een tuinspuit.
Omdat het splitsingsstuk voor beide kanten apart te openen is, wordt voorkomen dat er iedere keer vol druk op de spuit komt te staan als je wat water in de wasbak wilt nemen.
De tuinspuit is soms wat lastig omdat deze gauw te hard of te zacht staat. Enig gevoel bij hoe ver je de spuit en/of de kraan moet openen helpt om een spetterboel te voorkomen. Iets wat iedereen snel genoeg onder de knie heeft....
Natuurlijk zouden we nog wel iets van een kraan boven de waterton kunnen realiseren in plaats van een spuit, maar het voordeel van de spuit is dat deze beweeglijk is. Het is soms heel handig om deze in een goede hoek te houden om lastigere vormen toch goed schoon te krijgen.
Het legen van de waterton
We laten de klei in de waterton bezinken tot het daarop staande water helder is. Dit heldere water hevelen we met een stukje tuinslang over naar de wasbak waar het dan veilig de afvoerpijp in kan. Het overhevelen doen we met een stukje tuinslang, net zoals je een aquarium kan legen zonder alle vissen weg te spoelen.
Mocht de bak vol zitten maar de klei niet goed bezonken zijn, dan hevelen we het water niet over in de wasbak, maar naar een 2e opvangbak waar de klei meer tijd krijgt om te bezinken. De 2e opvangbak staat een stuk lager. Als het water daarin helder is hevelen we het over in een emmer welke we leeggieten in de wasbak.
In het verleden hadden we deze 2e opvangbak maar beperkt nodig. Nu we vanwege de corona maatregelen maar met 2 personen tegelijk op het atelier werken, en er als gevolg daarvan bijna iedere dag mensen zijn, krijgt het water in de waterton veel minder rust en bezinkt de klei minder snel. We zijn nu dus wel heel blij dat we een 2e opvangbak hebben!
Klei drab overhevelen in een gipsemmer
De bezonken klei in de waterton blijft natuurlijk erg nat.
Helemaal in het begin ging dat nog wel eens in een dubbele vuilniszak de vuilnisbak in. Niet ideaal en ik wilde dit echt anders gaan doen.
Daarom heb ik een emmer van gips gemaakt om de kei verder uit te drogen.
Dit is zeker niet moeders mooiste. Omdat ik bang was dat ik de uitgeharde vorm niet uit de emmer zou krijgen heb ik daarin een plastic zak gedaan.
Gevolg is dat er veel richels in de gipsemmer zijn gekomen, die het erg lastig maken deze emmer een beetje schoon te houden. Volgende keer zonder plastic zak maken!
In de praktijk hebben we ervaren dat de gipsemmer voor ons wel goed functioneert en de oplossing is om de natte klei drab goed te drogen.
Afhankelijk van de hoeveelheid natte klei drab gieten we dit in zijn geheel over in de emmer van gips, of pakken we een grote soeplepel om een deel van de klei drab in de emmer te doen. In de emmer van gips droogt de klei vervolgens prima. Als de klei drab erg nat is (meer richting kleisoep zeg maar) dan kan het zijn dat de emmer aan de onderkant wat lekt omdat hij verzadigt is geraakt met water. Maar met een oud handdoekje eronder (de emmer staat op wieltjes) is dat probleem opgelost.
De emmer van gips ziet er intussen op de bovenrand niet zo lekker meer uit doordat hij niet zo goed schoon te maken is, misschien ga ik nog een keer een nieuwe maken daarom.
De opgedroogde klei gooien wij weg. Dit omdat iedereen andere klei gebruikt en het dus een mengelmoes is van grove en fijne klei van allerlei kleuren. Voor ons is het daardoor niet de moeite waard om dit te gaan hergebruiken. Als je allemaal dezelfde klei gebruikt kan dat natuurlijk wel!
Andere oplossingen
Hebben we dan nooit aan een andere oplossing gedacht?
Ja hoor, natuurlijk hebben ook wij rondgekeken. We hebben zelfs een tijdje zo'n Botz opvangbak gehad, maar die is ongebruikt gebleven en hebben we weer doorverkocht.
Waarom hebben we deze Botz opvangbak niet kunnen gebruiken?
- De bak paste niet goed onder onze wasbak en de aansluiting op de vaste afvoer was lastig te realiseren, aangezien de vaste afvoer van de wasbak hoger zat dan de afvoer van de bak.
- Tijdens een cursus en een vakantie pottenbakken heb ik andere ateliers gezien waar deze bak wel in gebruik was. Mijn indruk is dat bij veel watergebruik op hetzelfde moment (bijv. het schoonmaken aan het eind van een atelier avond met een groep mensen) de bak de hoeveelheid water niet goed aankan. Het lijkt erop dat de klei dan onvoldoende tijd krijgt om te bezinken. Misschien valt dat mee, maar met de oude leidingen in ons atelier willen we op dat punt echt geen risico nemen. Bij een van de ateliers waar de bak in gebruik was had de pottenbakker na de bak nog een aparte opvangbak in plaats van een directe aansluiting op de leidingen. Een slimme oplossing als je de ruimte hebt (wat wij niet hebben), voor mij wel een bevestiging dat ik niet de enige ben die denkt dat bij veel watergebruik tegelijkertijd de Botz bak niet optimaal werkt.
- Hoe je zo'n Botz opvangbak met compartimenten makkelijk schoon kan maken is voor mij onduidelijk, aangezien de tussenschotten vast zitten. Heel eerlijk gezegd, ik ben geen fan van het verwijderen van het neergeslagen kleislib. Als het lang ligt kan het gaan stinken is mijn ervaring. Zolang er water bovenop staat ruik je dat niet, maar met schoonmaken/leeghalen merk je dat wel. Dus hoe lastiger het schoonmaken is, hoe langer het duurt.
Op internet zijn ook veel instructies te vinden hoe je zelf een opvangbak kan maken. Als je een beetje handig bent is dat best te doen. De varianten die ik heb gezien lijken me ook makkelijker schoon te maken.
Alleen twijfel ik nog steeds wat het watervolume is waarbij dit nog goed werkt. Vandaar dat we hier voor het atelier geen poging voor hebben gedaan tot nu toe.
Reactie plaatsen
Reacties
Fijne tips voor als je zelf een ateliertje wil starten. Commentaar op de Botz ook behulpzaam.