Tips voor een klein keramiek atelier thuis

Kelderatelier – een update

Voordat ik wist dat we met het gedeelde atelier moesten gaan stoppen had ik middels een opknapbeurt van mijn kelder al (veel) extra opbergruimte gecreëerd. Wat was ik daar blij mee toen ik thuis een plek moest vinden voor alle kleispullen en apparatuur!

Ik heb inderdaad een aantal keer in de kelder gedraaid, geglazuurd en met klei gewerkt.

Echter: al snel werd duidelijk dat mijn kelder (te) vochtig is. Flink ventileren middels een open kiepraam bleek noodzakelijk om het vocht goed onder controle te houden. Met als gevolg dat de kelder én heel koud én (te) vochtig kan zijn.

De conclusie was dat het gebruik van mijn kelder als atelier voor het pottenbakken geen structurele optie was. En zo moest ik op zoek naar een andere oplossing...

Een “nieuw” thuisatelier voor het pottenbakken

Ik was vastbesloten thuis een oplossing te bedenken, aangezien ik het pottenbakken niet wil opgeven. Daarbij heb ik door het gedeelde atelier ervaren hoe fijn het is om zelf te bepalen wanneer je met klei aan de gang gaat (op het moment dat ik zin, tijd en inspiratie heb).

Daarom heb ik nogmaals thuis rondgekeken en nagedacht hoe ik iedere ruimte gebruik. En toen ik daarbij de “conventionele” indeling van een huis eens losliet, bleek er toch een andere oplossing te vinden! Hierdoor heb ik een (kleine) kamer grotendeels vrij kunnen maken om als keramiek ateliertje te gebruiken.

Deze kamer is een stuk kleiner dan de kelder en heel veel kleiner dan het voormalige gedeelde atelier, maar ik kan er toch goed werken met klei. Zeker omdat de kelder als opbergruimte kan blijven functioneren.

Tips voor de inrichting van een klein keramiekatelier

Met een kleine ruimte is het praktisch inrichten van een keramiekateliertje best een uitdaging! De vloeroppervlakte staat al snel vol. De kasten die ik al heb staan in dit kamertje zijn gedeeltelijk in gebruik voor andere zaken en moeten (met inhoud) blijven staan. Het heeft al met al even geduurd voordat ik blij was met de inrichting van mijn "nieuwe" thuisatelier voor het pottenbakken.

Daarom lijkt het me leuk om wat tips te delen vanuit mijn opgedane ervaringen rondom de inrichting van mijn kleine klei atelier.

Tip 1 - Scheiding van “dagelijks gebruik” versus af en toe nodig

Hoewel mijn aparte kamertje een beperkte oppervlakte heeft, kan ik gelukkig wel volop gebruik blijven maken van de opbergruimte die ik in mijn kelder beschikbaar heb. Dat helpt enorm!

Wat daarbij erg belangrijk is gebleken is goed na te denken welke apparatuur, gereedschapjes etc. ik direct voor het grijpen wil hebben. Die wil ik in mijn ateliertje hebben staan. 

Voor mij mogen in mijn ateliertje de volgende spullen/apparatuur niet ontbreken:

• een werktafel met stoel; 
• de draaischijf met krukje; 
• gereedschap voor het draaien en voor het met de hand opbouwen van werkstukken van klei; 
• enkele plankjes en draai-bats; 
• een emmer met geprepareerde klei; 
• de gipsemmer voor de kleislib van het draaien; 
• 'één of twee emmers met water om de ergste klei van alle gereedschap af te wassen. Die laat ik of bezinken om daarna het water in de balkonbloembakken te gieten en de kleislib in de gipsemmer, of de inhoud gaat geheel de tuin in. 
• gereedschap voor het decoreren;
• kwasten voor het glazuren; 
• mijn twee favoriete draaiplateaus (1 hoge, 1 brede lage).

Daarnaast heb ik rekening te houden met mijn oven die (op een plateau op wieltjes) altijd al in dit kamertje stond. Die oven moet makkelijk door de ruimte gereden kunnen worden. In verband met de beschikbaarheid van een aparte stop en algehele veiligheid stook ik de oven op een andere plek in huis, maar daar kan deze niet blijvend staan.

De beperkte ruimte betekent extra kritisch kijken welke spullen ik minder vaak nodig heb! Dat zijn zaken die bij voorkeur in de kelder blijven staan en die ik op incidentele basis ophaal (ik heb het hier overigens niet over zware apparatuur!).

Zaken die ik (bijvoorbeeld) liever ophaal uit de kelder zodat ze geen ruimte in mijn ateliertje innemen zijn:

• extra plankjes; 
• reserve gereedschap; 
• extra draai bats (deels krom getrokken, daar is nog werk aan de winkel); 
• allerlei maten regenpijp/kartonnen kokers; 
• verschillende gipsmallen; 
• allerlei potten met kwastglazuur (kant en klaar gekocht of zelfgemaakt); 
• alle grondstoffen om glazuur te maken die ik heb;
• wat emmers/kleinere potjes met gietklei, voor de gietexperimenten die ik nog wil gaan doen; 
• mijn voorraad klei.

Aangezien ik het leuk vind om met verschillende soorten/kleuren klei te werken, heb ik van verschillende kleisoorten een pak op voorraad. Die ruimte heb ik in de kelder wel, maar ik zou dat nooit kwijt kunnen in mijn thuisateliertje. Eerder heb ik al geschreven over mijn ervaringen met verschillende klei, zowel witte klei als gekleurde klei.

Op dit moment ligt mijn gipsplaat om klei op te kneden / op te laten drogen ook nog in mijn kelder. Aan de ene kant is het fijn om al dat voorbereidende werk daar te doen, aan de andere kant zit ik er toch aan te denken om de gipsplaat wel naar mijn ateliertje te verplaatsen. Dat is op zich mogelijk als ik de ruimte onder de werktafel nog wat beter benut.

Tip 2 - Een natte hoek voor de draaischijf

Draaien geeft bij mij altijd een hoop troep. Het kamertje dat ik nu as klei atelier gebruik is voorzien van een mooie laminaatvloer en een leuk behangetje. Beiden zou ik graag mooi houden. Het is iets persoonlijks, maar een leuk aangeklede omgeving geeft mij net wat meer rust en inspiratie. 

Alleen, dat laminaat en behang is minder handig voor het knoeien met water en klei(slib)...

Mijn oplossing bestaat uit 2 delen: 

1. Een doorzichtige vloerbeschermer van stevige kunststof  (normaal gebruikt om de vloer tegen de bureaustoel te beschermen). Deze heeft een maat die groot genoeg is om zowel de draaischijf als mijn krukje op te zetten. Daarmee kan ik de spatten/het geknoei op de grond opvangen zodat het laminaat niet beschadigd raakt door vocht. De vloermat is met een vochtig doekje/spons ook makkelijk schoon te maken indien gewenst. 
2. Een douchegordijn. Een paar spijkertjes in de muur en in de kast, een goedkoop wit douchegordijn wat ik met de schaar wat heb ingekort, en zowel muur als kastinhoud zijn beschermd tegen rondvliegende klei. De gaatjes voor het ophangen moest ik deels zelf op de juiste plek maken, hier heb ik wat stevige tape bij gebruikt om te voorkomen dat de gaten uitscheuren bij langdurig gebruik. Achteraf was het helemaal niet nodig geweest om gaatjes te maken, een simpele papierklem op het douchegordijn werkt ook en die kan je aan de spijker ophangen.

Als ik veel draai laat ik het douchegordijn hangen, als ik verwacht een tijdje niet te draaien maak ik het even schoon met nat doekje of spons, haal het weg en vouw het op in een klein pakketje.

Voor mij werkt dit prima. Ik heb op Pinterest ook wel een plexiglas ombouw gezien, maar dat vergt meer opbergruimte dan een opgevouwen douchegordijn. Het hangt er natuurlijk wel vanaf of je mogelijkheden ziet een douchegordijn vast te maken, anders is een zelfstandig staande ombouw een handig alternatief.

Tip 3 - Een werktafel die tegen een stootje kan

Ik heb op Pinterest ook wel ateliers gezien waar ze textiel over het tafelblad spannen, omdat dat fijn is voor het uitrollen van klei. Dat kan je natuurlijk ook doen met een plastic laag eronder tegen water.

Zelf heb ik daar geen ervaring mee, maar textiel spannen over de werktafel spreekt mij ook niet aan. Dit omdat de stof naar mijn idee vol komt te zitten met klei stof. Niet bepaald gezond. Dan gebruik ik liever een losse lap stof die ik om een plank vouw waarop ik klei uitrol. Die lap stof is daarna makkelijk uit te spoelen. Nou scheelt het ook dat ik niet iedere dag kleiplakken uitrol, dat moet ik er wel eerlijk bij vermelden.

Tip 4 - Ga de hoogte in met planken

Alleen het werk waar ik echt mee bezig ben bewaar ik in mijn atelier zelf. Alle andere werkstukken kunnen in de kelder staan, daar heb ik een flink aantal planken tot mijn beschikking. Het gaat zowel om ongebakken werkstukken (gezien de vochtige kelder is even nadrogen in het atelier wel handig voordat ik ze stook), stukken die biscuit gestookt zijn maar die ik nog moet glazuren, of werkstukken die geglazuurd zijn en die staan te wachten op een volgende glazuur stook. Ik vervoer deze werkstukken met behulp van een dienblad of een lage plastic krat tussen atelierkamer en kelder. Dat geeft bij mij nooit problemen, omdat ik normaliter geen heel fragiele werkstukken maak.

Tip 5 - Maak gebruik van “vergeten” plekken!

De tip die het altijd goed doet, of je nu over een grotere of een kleinere ruimte beschikt.

In het voormalige gedeelde atelier hebben we zo bijvoorbeeld een hele handige glazuurkast kunnen realiseren. Meer daarover kan je teruglezen in  3 MUST HAVES in het atelier. Een kopie van de glazuurkast hoef ik niet in mijn thuisatelier, de glazuren staan goed in de kelder en een potje is zo opgehaald.

Echter, ik had twee dozen met allerlei gereedschap op mijn werktafel staan. Iets waarvan al heel snel bleek dat dat (voor mij) helemaal niet werkt. Met de handen vol klei de doos open maken op zoek naar dat ene stuk gereedschap dat je bent vergeten klaar te leggen voordat je met draaien begon, dat is echt zo onhandig... Alles zit direct vol met klei (wat natuurlijk ligt dat gereedschap net onderin de doos). Daarnaast paste bijvoorbeeld de kleiroller en latjes om een plak klei mee uit te rollen niet in die dozen, waardoor die altijd los op de werktafel rondzwierven.

Ik kan daar gewoon niet zo goed tegen, en als ik eerst moet opruimen voordat ik kan beginnen met klei werpt dat alleen maar drempels op en is het met de creatieve energie snel gedaan.

Dus heb ik ook in mijn nieuwe thuisatelier goed rondgekeken naar “vergeten” opbergplekken. Op zoek naar manieren om mijn werktafel leger te krijgen heb ik bijvoorbeeld heel bewust de plankendragers gekozen waarmee ik de twee planken boven de werktafel heb opgehangen.

Mijn keuze is gevallen op plankendragers met veel “krullen”. Waarom?

Omdat ik tussen die “krullen” vervolgens meerdere op maat gezaagde gordijnroedes heb kunnen leggen.

• Een roede is in gebruik om een rol keukenpapier en een rol plastic op grijphoogte op te hangen.
• Andere roedes zijn bezet door een aantal plastic hangbakjes, waterbestendig en makkelijk schoon te maken. Daarin staan mijn verschillende gereedschappen, kwasten, sponsjes etc. voor het grijpen, óók als ik de handen vol met klei heb zitten.... Voordeel is ook dat ik zo makkelijk kan zien wat ik heb en waar het gereedschapje dat ik zoek is. Dat is heel wat anders dan als het onderin de doos terecht is gekomen.
• De overblijvende “krullen” zijn uitermate handig om zaken als een snijdraad voor klei aan op te hangen.

Daarnaast heb ik een plank/bak stellage gevonden die je op de werktafel kan vastklemmen. Daarin zijn twee langwerpige metalen bakjes aangebracht. In die bakjes liggen nu mijn kleiroller, latjes etc. En staat een potje transparant glazuur (het enige glazuur waarvan ik het handig vind om dit in mijn atelierkamer te hebben staan), een potje terra sigillata, en wat andere handige hulpmiddelen.

Die twee langere (doorzichtige) plastic latjes voor kleiplakken die ik heb en die daar niet inpassen, die passen wel tussen twee plankdragers...

De dozen zijn overigens niet weg, maar nu in gebruik om allerlei leuke kantjes, stempels etc in op te bergen. Bovenop de hoogste kast staan die niet langer in de weg, dat ik mijn krukje nodig heb om daarbij te kunnen is niet erg, want ik gebruik dat toch niet altijd. Op zich zouden deze dozen ook in de kelder kunnen staan.

Conclusie

Na een “valse start” in mijn kelderatelier heb ik nu een klein maar fijn keramiekatelier in een apart kamertje kunnen realiseren. Het is een werkplek voor 1 persoon, maar ik ben er zelf zeker gelukkig mee. Helemaal met de aanvullende inrichting die ik recentelijk heb kunnen realiseren.

Het is zo fijn dat ik nu alle spullen die ik vaker gebruik voor het grijpen heb liggen, maar toch een vrij leeg werkblad heb. Net als met de glazuurkast in het voormalige keramiekatelier zijn de toegevoegde 2 planken en alles wat daaronder is opgehangen zaken waarvan ik me nu al niet meer kan voorstellen dat het er niet was. Voor mij is dat een indicatie dat het echt een goed werkende oplossing is.

Ik hoop dat mijn tips nuttig zijn voor anderen die nadenken over een (klein) eigen keramiekatelier thuis. Daarnaast ben ik heel benieuwd of iemand nog andere tips en/of oplossingen heeft die vooral voor kleine ruimtes goed werken. Het zou het leuk zijn als je die in de reacties wilt delen!